Dalga
Rüzgarların etkisi ile deniz veya göl yüzeylerinde oluşan salınım hareketlerine dalga adı verilir. Dalgaların boyu ve şiddeti rüzgarın hızına bağlı olarak değişir. Rüzgarın şiddeti arttıkça dalgaların boyları ve dalgaların aşındırma gücü artar. Rüzgarlar dışında denizlerde meydana gelen volkanizma ve deprem olayları da dalga oluşumuna neden olur. Bu dalgalara tsunami dalgaları adı verilir. Bu dalgaların boyları depremin şiddetine bağlı olarak değişir, kimi zaman çok yüksek boylu olan bu dalgalar bir çok kişinin hayatına mal olur.
Dalgalar dik ve yüksek kıyılarda aşındırma, alçak ve basık kıyılarda ise biriktirme yapmaktadır. Örneğin Karadeniz ve kıyılarında aşındırma şekilleri Ege kıyılarında ise biriktirme şekilleri daha yaygındır.

Dalgaların Aşındırma Şekillleri
Falez (Yalıyar)
Kıyının dik ve yüksek olduğu yerlerde dalgaların yamacın altını oyması ve üst kısmın çökmesi sonucunda oluşmaktadır. Aşındırma sonucunda içeriye doğru genişleyen oyuğun üst kısmında onu destekleyecek bir yer kalmaz ve ağırlığının etkisi ile çöker. Türkiye'de Karadeniz ve Akdeniz kıyılarında, özellikle Doğu ve Batı Karadeniz ile Antalya kıyılarında ayrıca Tekirdağ -İstanbul arasında yalıyarların en güzel örneklerine rastlanmaktadır.

Dalgaların Biriktirme Şekilleri
Kumsal (Plaj)
Dalgaların aşındırarak taşıdığı malzemeleri sığ kıyılarda biriktirmesiyle oluşan kum depolarıdır. Dalgalar deniz tabanlarından sürükledikleri kumulları deniz ile karanın birleşim çizgisinde biriktirmesi ile plajlar meydana gelmektedir.

Dalga ve Akıntıların Biriktirme Şekilleri
Kıyı Oku (Kıyı Kordonu)
Dalga ve akıntıların , kıyı boyunca sürükledikleri kumulları kıyıdan denize doğru biriktirmeleri ile oluşur. Kıyı kordonlarına Köyceğiz yakınlarında Dalyan kordonları, Çukurova deltasında bulunan kıyı kordonları örnek olarak gösterilebilir.
Lagün (Deniz Kulağı)
Dalga ve akıntıların birlikte oluşturduğu kıyı oklarının bir koy veya körfezin önünü kapatması sonucunda oluşan göllerdir. Bu göllerin bir çok yerde deniz ile bağlantısı kesilir. Bu göllere örnek olarak; Marmara denizinde yer alan Küçük ve Büyük Çekmece gölü ile Terkos gölü verilebilir.
Tombolo (Saplı Ada)
Kıyının açıklarında bulunan bir adanın kıyı okları ile karaya bağlanmasına tombolo adı verilir. Türkiye'den verilebilecek en güzel örnek Marmara Denizinin güneyinde yer alan Kapıdağ Yarımadasıdır.

Gel - Git (Med - Cezir) Hareketi
Ay'ın ve Güneş'in Dünya üzerindeki çekim etkisi ile su kütlelerinin belirli periyodlarla kabarma ve çekilmelerine gelgit denir.Gelgit okyanus kıyılarında kenar denizlere ve iç denizlere göre daha fazladır. Ülkemiz iç denizlerle çevrili olduğu için gelgitin etkisi yok denecek kadar azdır. Gelgit özellikle yeniay ve dolunay dönemleri ile ekinoks tarihlerinde daha belirgindir. Güneş günü ile ay günü arasındaki 50 dakikalık zaman farkından dolayı her gün bir önceki güne göre 50 dk geç olmaktadır. Gelgitin etkili olduğu kıyılarda haliç adı verilen yer şekli oluşmaktadır. Bu kıyılarda akarsu birikim şekillerinden olan delta kesinlikle oluşmaz.

Akıntılar
Deniz yüzeyindeki suların, bulundukları yerlerden daha uzak alanlara taşınması ile akıntılar oluşmaktadır.
Akıntılara neden olan belli başlı nedenler şunlardır:
1. Sürekli Rüzgarlar: Alize, Batı ve Kutup rüzgarları yıl boyunca estikleri yönlerde okyanus sularının taşınmasına neden olmaktadır. Okyanus akıntıları ilk doğdukları bölgenin sıcaklık durumuna göre sıcak veya soğuk akıntı olarak adlandırılmaktadır.
Sıcak Su akıntıları: Alçak enlemlerden yüksek enlemlere doğru olan akıntılar etkili oldukları kıyılarda sıcaklığın artmasına neden olmaktadır. Örnek; Golf Stream, Kuroşiva, Brezilya, Mozambik akıntıları.
Soğuk Su akıntıları: Yüksek enlemlerden alçak enlemlere doğru olan akıntılar etkili oldukları kıyılarda sıcaklığın düşmesine neden olmaktadır. Örnek; Labrador, Kanarya, Kaliforniya, Oyaşivo, Peru, Benguala, Atlantik akıntıları.
2. Gelgit: Gelgit hareketinin etkisi alçalıp yükselen sular akıntılara neden olmaktadır. Batı Avrupa'da Hollanda ve Almanya'da görülmektedir.
3. Yoğunluk Farkı: Sıcaklıkları ve tuzluluk oranları farklı olan iki denizin birleştiği boğazlarda görülen akıntılardır. Sıcak ve tuzluluk oranı yüksek olan denizden diğer tarafa doğru alt akıntı, tersi yönde ise üst akıntı görülmektedir. Türkiye'de Akdeniz'den Ege - Marmara ve Karadenize doğru bu şekilde bir alt akıntı görülmektedir.
4. Seviye Farkı: Boğazlarla birbirine bağlanan denizler arasında beslenme kaynaklarının farklılığı nedeniyle iki deniz arasında bir seviye farkı vardır. Seviyesi fazla olan denizden az olan denize doğru bir üst akıntı görülmektedir. Türkiye'de Karadeniz'den diğer denizlere doğru bir üst akıntı vardır.
5. Dalgalar: Kıyıya doğru gelerek kıyıda çatlayan dalgalar kıyıda suların dibe doğru dalmasına ya da kıyı boyunca akıntıya geçmesine neden olur. Kıyıların şekillenmesinde kıyı akıntılarının etkisi oldukça fazladır.