22 Haziran 2021, 08:34 | #1 |
Urolojik Hastaliklar: Teshis Ve Onleme
Idrar yolu bobrekler, ureterler, mesane ve uretradan olusur. Bobreklerin kani filtreler, ureterlerden gecerek depolandigi mesaneye giden idrari olusturur. Uygun zaman geldiginde mesanenin kaslari kasilir ve idrar, idrar yolundan vucuttan cikar. Uriner bozukluklar, bobrekleri, ureterleri, mesaneyi ve idrar yolunu veya islevlerini etkileyen herhangi bir hastaligi, bozuklugu veya durumu icerir. Uriner bozukluklarin ornekleri arasinda idrar yolu kanserleri, inkontinans (idrar akisini kontrol edememe), interstisyel sistit, bobrek taslari, bobrek yetmezligi ve idrar yolu enfeksiyonlari yer alir. Uriner bozukluklarin yaygin semptomlari vardir ve bunlar asagidaki gibidir:
• Karin ve pelvik agrisi, • Bel agrisi veya rahatsizligi • Idrarda kan • Idrarda degisIklikler • Idrar uretmede zorluk • Ates ve titreme; • Sik idrara cikma • Idrar sizintisi • Acil idrara cikma ihtiyaci. Urolojik Hastaliklar: Teshis ve OnlemeBununla birlikte enfeksiyonlar gibi bazi idrar bozukluklari hizla gelisirken kanser gibi digerleri daha yavas gelisebilir. Uriner bozukluklara kanser, idrar yoluna yakin yapilari etkileyen durumlar, enfeksiyon, iltihaplanma, yaralanma, sinir sistemi hastaliklari, yara izi ve idrar kristallesmesi neden olabilir. Uriner bozukluklarin tedavisi, neden ve semptomlarin tanimlanmasini ve tedavi edilmesini icerir. Olasi tedavilerin bazi ornekleri arasinda kisisel bakim onlemleri, agriyi hafifletmek icin ilaclar, mesaneyi gevsetmek icin ilaclar, antibiyotikler, kemoterapi, radyasyon tedavisi ve ameliyat yer alir. Urolojik Hastaliklarin Teshisi Uriner rahatsizliklarin ciddi, hatta hayati tehdit eden komplikasyonlari olabilir. Karin, pelvik veya siddetli olabilen bel agrisi gibi ciddi semptomlar icin acil tibbi yardim alinmalidir. Ayrica yuksek ates (101 Fahrenheit dereceden yuksek), idrar gerceklesmediginde veya siddetli bulanti ve kusma oldugunda da acil servise gidilmelidir. Uriner sistem semptomlarin belirlenmesi ve dogru tedavinin uygulanabilmesi kan testide dahil cesitli testler uygulanir. Bobrek hastaligini teshis edilmesi icin bazi testler uygulanir. Bu testler asagidaki gibidir: Serum kreatinini: Vucut proteini parcaladiginda ve bu proteinin kullandiginda olusan kreatinin adi verilen bir maddenin kan seviyelerini olcer. Kreatinin klirensi: Bobreklerin kreatinini ne kadar etkili bir sekilde uzaklastirdigini olcer. Kan ure nitrojeni (BUN): Ure adi verilen azot iceren bir madde, vucut proteini parcalayip onu kullandiginda ortaya cikan normal bir yan urundur. Saglikli bobrekler, idrarla atilmak uzere kandaki ureyi uzaklastirir. Bu durumda kandaki fazla ure, bobreklerin iyi calismadiginin bir isaretidir. BUN ayrica dehidrasyon ile gecici olarak yukselebilir. Proteinuri icin yag cubugu testi: Bobrekler iyi calismadiginda idrarda protein bulunabilir. Kopuklu idrar, guclu bir protein belirtisidir, ancak genellikle gorunur bir belirti yoktur. Proteinuri testi, protein varliginda renk degistiren bir daldirma cubugu kullanir. Bobrek biyopsisi: Bu prosedurde, mikroskop altinda incelemek uzere bir bobrek dokusu ornegi alinir. Doku ornegi almak icin deriden bobregin arkasina bir igne sokulur. Renal goruntuleme: Kan ve idrar testi bobrek fonksiyonunda bozulma oldugunu gosteriyorsa, ultrason, bilgisayarli tomografi (BT) veya manyetik rezonans goruntuleme (MRI) kullanilarak bobreklerin goruntusunu yakalayan bir prosedur olan bobrek goruntuleme yapilir. Idrar tahlili: Bu test icin ozel bir kaba idrar yapilir ve numune ilgili birime teslim edilir. Idrar daha sonra enfeksiyon belirtileri, kan hucreleri ve proteinler, glikoz veya beyaz kan hucreleri ve bakteriler gibi anormal maddeler acisindan analiz edilir. Urolojik Hastaliklar: Teshis ve OnlemeIdrar kulturu: Idrar kulturu, idrar ornegindeki herhangi bir bakterinin buyumesine ve cogalmasina izin vererek idrardaki enfeksiyonu test eden bir laboratuvar testidir. Bakteriler daha sonra tanimlanir ve hangi antibiyotigin bakterileri oldurmek icin en iyi sonucu verecegini gormek icin test edilir. Idrar tahlilinde enfeksiyondan supheleniliyorsa, idrar kultur icin gonderilir. Idrar sitolojisi: Idrar sitolojisi, idrarin kanser hucreleri icin kontrol edilmesini icerir. Ultrason: Kayganlastirici jole, karna ve pelvise surulur ve idrar yolundaki veya cinsel organdaki anormallikleri ve mesanedeki artik veya artik idrari kontrol etmek icin bobreklerin ve mesanen uzerinden bir kontrol edilir. Intravenoz pyegrafi (IVP): Bu test, bir malformasyon, tumor, bobrek, mesane tasi veya normal idrar akisini engelleyen baska bir tikanikligi tanimlamak icin idrar yolunun rontgenini ceker. Iyot iceren bir boya, bir igne yoluyla bir damara verilir; boya daha sonra idrara katilarak idrar yolunun rontgende daha kolay gorulmesini saglar. Sistoskopik inceleme: Bu test sirasinda, sistoskop adi verilen bir aleti uretradan mesaneye yerlestirilir. Bu alet kalem inceligindedir ve kanalin icine bakmayi saglamak icin ucunda bir isIk vardir. Ayrica biyopsi gibi bir tedavi prosedurunu gerceklestirmek icin eklenmis ek bir cihaza sahip olabilir. sistoskop urolojik hastaliklarin ve semptomlarin belirlenmesinde ve belirlenen semptomlarin tedavisinde kullanilir ve bunlara asagidaki gibidir: – Sik idrar yolu enfeksiyonlari, – Idrarda kan, – Idrar kacirma veya asiri aktif mesane, – Mesanede olagandisi hucrelerin varligi, – Kateter ihtiyaci, – Kronik agri veya interstisyel sistit, – Idrar yolu tikanikligi, – Bobrek tas veya alisilmadik bir buyume gibi cesitli durumlarda Urodinamik test: Bu, mesane fonksiyonunun bir dizi testidir. Mesane basinci, mesane idrari doldururken, depolarken ve bosaltirken, baska bir deyisle mesane aktivitesinin her asamasinda olculur. Bu test icin, uretradan mesaneye kateter adi verilen kucuk bir tup yerlestirilir. Mesane daha sonra su veya rontgen boyasi ile doldurulur. Zorlandiginda veya oksuruldugunde karin basincini olcmek icin vajinaya veya rektuma baska bir kucuk tup yerlestirilir. Sayet boya kullaniliyorsa, rontgen cekilir. Belirtiler alt uriner sistemde (mesane, uretra ve sfinkter kaslari) kas veya sinir problemlerini gosteriyorsa, bu test serisi uygulanir. Urolojik Hastaliklarin Onlenmesi Saglikli bir uriner sistem icin yeterli miktarda su icmek onemlidir. Uriner sistem, potasyum ve sodyum gibi maddelerin konsantrasyonlarini duzenler. Yeterince su tuketilmediginde, vucut uygun konsantrasyonu korumak icin suyu tutarak yanit verir. Idrari berrak veya saman renginde tutmak icin yeterince su ve diger sivilari (gunde en az sekiz bardak) icmek iyi bir kuraldir. Sivilar ayrica idrar yolundaki bakterilerin temizlenmesine yardimci olur. Ornegin kizilcik suyu, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarini onlemeye yardimci olabilir, ancak bir enfeksiyon sirasinda, durumla iliskili agrili idrara cikmayi siddetlendirebilecek asit icerdiginden, bazi kisiler bu icecekten kacinmak isteyebilir. Uriner sistemi problemleri yasanmamasi icin gazli icecekler aliminlari sinirlandirilmalidir. Cunku gazli icecekler bazi bobrek rahatsizliklarini daha da kotulestirebilir. Yuksek seviyelerde kalsiyum ve oksalat (cikolata, siyah cay, yer fistigi, tatli patates ve yesil yaprakli sebzelerde bulunan bir madde) duyarli kisilerde bobrek taslarini olumsuz yonde etkileyebilir. Bunun yaninda gazli icecekler, kahve, baharatli, asitli yiyecekler veya icecekler bazi kisilerde mesane tahrisine neden olabilir. Bu tur yiyecek ve iceceklerden kacinmak, mesane semptomlarini iyilestirebilir. Bobreklere zarar veren diger etmenler arasinda ilaclar, zehirler ve travmaya bagli kan kaybi da bulunmaktadir. Ozellikle recetesiz satilan aspirin, asetaminofen ve ibuprofen gibi agri kesicilerin birlestirilmesi toksIk olabilir. Ibuprofen ve naproksen gibi nonsteroid antiinflamatuar ilaclarin (NSAID’ler) uzun sureli kullanimi da bobreklere zarar verebilir. Recetesiz satilan ilaclar da dahil olmak uzere alinan ilaclarin yan etkilerini saglik uzmanina bildirilmelidir. Ayrica yuksek tansiyon bobrek fonksiyon bozukluguna neden olabilir. Sigara icmek ise mesane kanseri riskini artirir ve aliskanlikla iliskili kronik oksuruk, inkontinansi kotulestirebilir. Urolojik Hastaliklar: Teshis ve OnlemeBobrek Taslarinin Onlenmesi Birden fazla bobrek tasina sahip olundugunda, baska bir bobrek tasi gelistirme riski yuksektir. Neyse ki, taslarin tekrarini onlemek icin uygulanacak bilecek bazi stratejiler vardir. Baslamak icin iyi bir yer, bilinen bir tas olusum rahatsizligi olup olmadigini belirlemek icin tibbi bir degerlendirmedir. Bunun icin kan ve idrar testleri gerekebilir ve tedavinin ise yarayip yaramadigini degerlendirmek icin tedaviye basladiktan sonra idrar ornekleri verilmesi gerekir. Bobrek taslarini onlemek icin bazi ilaclar vardir ve bunlar asagidaki gibidir: • Bazi urik asit taslari vakalari icin allopurinol iceren ilaclar. • Idrar kalsiyum seviyelerini dusurerek hiperkalsiuriyi kontrol etmek icin hidroklorotiyazid gibi diuretikler. • Tekrarlayan kalsiyum taslariyla iliskili siddetli hiperkalsiuri icin sodyum seluloz fosfat. Bagirsaklarda kalsiyuma baglanarak ve idrardan uzak tutarak calisir. • Idrardaki sistin miktarini azaltan Tiopronin. • Idrarin daha az asidik olmasina yardimci olan potasyum sitrat , urik asit bobrek tasi olusumunu azaltir. • Cikarilamayan enfeksiyon taslari (struvit taslari) icin asetohidroksamik asit. Asetohidroksamik asit, tas buyumesine neden olan enfeksiyonu onlemek icin uzun sureli antibiyotik ilaclarla birlikte kullanilir. Ayrica bobrek ve mesane urolojik sorunlari riskini azaltmak icin bazi yasam tarzi degisIklikleri yapilmasi gerekir. Bu yasam tarzi degisIkleri asagidaki gibidir: • Ozellikle su olmak uzere daha fazla sivi tuketilmelidir, ayrica gunluk toplam idrar cikisi iki ila uc litre olmalidir. • Kalsiyum orani yuksek yiyecekler yenmelidir. Gecmiste, duyarli insanlara bu tur gidalardan kacinmalari soylenmistir, ancak yeni arastirmalar, yuksek kalsiyum iceren yiyeceklerin aslinda taslari onlemeye yardimci oldugunu gostermektedir. Bununla birlikte, kalsiyum takviyeleri tas riskini artirabilir, bu nedenle gunluk alim icin gida kaynaklarindan almaya calisilmalidir. • Cikan laboratuvar testleri sonuclarina gore, D vitamini eklenmis gidalardan ve kalsiyum bazli antasitlerden kacinilmasi gerekebilir. Idrar yuksek oranda asidik ise, et, balik ve kumes hayvani tuketimi azaltilmalidir. Cunku bunlarin tumu idrar asit konsantrasyonunu artirir. • Son olarak kalsiyum oksalat taslari olusturma egiliminde olan kisiler, pancar, cikolata, kahve, kola, findik, ravent, ispanak, cilek, cay ve bugday kepegini azaltmalari gerekir.
________________
۰۪۫.۪۫۰𝓑𝓪𝔃𝓲 𝓲𝓷𝓼𝓪𝓷𝓵𝓪𝓻 ,𝓫𝓪𝔃𝓮𝓷 𝓲𝓷𝓼𝓪𝓷𝓵𝓪𝓻۰۪۫.۪۫۰ 𝑪𝒊𝒌𝒂𝒓 𝒊𝒍𝒊𝒔𝒌𝒊𝒍𝒆𝒓𝒊𝒏𝒊𝒛 , 𝒔𝒂𝒉𝒕𝒆 𝒅𝒐𝒔𝒕𝒍𝒖𝒌𝒍𝒂𝒓𝒊𝒏𝒊𝒛 𝒎𝒊𝒅𝒆𝒎𝒊 𝒃𝒖𝒍𝒂𝒏𝒅𝒊𝒓𝒊𝒚𝒐𝒓 ۰۪۫.۪۫۰AkGün۰۪۫.۪۫۰ |
|
|
Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 ziyaretçi) | |
|
|