Bağırsak enfeksiyonu, halk arasında ishal olarak da bilinen ve bireylerin yaşamı boyunca zaman zaman karşı karşıya kaldığı bir enfeksiyon hastalığıdır. Her yaştan insanı etkilemekle birlikte küçük çocuklarda daha sık görülür. İshal, kusma, karın ağrısı gibi problemlere neden olduğundan günlük yaşamı zorlaştıran bu hastalık, aynı zamanda uzun sürmesi durumunda dehidratasyon (sıvı kaybı) gibi olumsuzluklara yol açarak ciddi boyutlara ilerleyebilir. Bu nedenle bağırsak enfeksiyonuna yakalanan bireyler mutlaka sağlık kuruluşlarına başvurarak önerilen tedavi planına göre gereken önlemleri almalıdır.

Bağırsak enfeksiyonu nedir?
Bağırsak enfeksiyonu (gastroenterit), bakteri veya virüs gibi mikrobiyolojik ajanların veya parazitlerin neden olabildiği bir hastalık türüdür. Besin zehirlenmeleri de bağırsak enfeksiyonu oluşumuna yol açabilir. Bağırsak enfeksiyonu bulunan bireylerde bağırsak florasının değişimine bağlı olarak sindirim faaliyetleri olumsuz etkilenir ve ishal sorunu ortaya çıkar. Sulu dışkılamaya bağlı olarak hastalar sürekli olarak tuvalete çıkma ihtiyacı hisseder. Oldukça rahatsızlık verici bir hastalık olan gastroenterit aynı zamanda sıvı kaybına da neden olduğundan yorgunluk ve halsizlik gibi olumsuzluklara yol açar. Hastalığa yakalanan bireylerin birçoğu tarafından merak edilen konulardan bir tanesi de bağırsak enfeksiyonu ne kadar sürer, ne zaman iyileşir gibi soruların yanıtlarıdır. Bağırsak enfeksiyonuna bağlı olarak oluşan ishal ve diğer sorunlar genellikle bir hafta içerisinde kendiliğinden iyileşir. Bulaşıcı bir hastalık olduğundan bu hastalık olduğundan özellikle okul tuvaletleri gibi hijyenin ev ortamına göre yetersiz olduğu yerlerde bulaşma ihtimali oldukça yüksektir. Enfeksiyona yakalanan bireyler, hastalığın iyileşme süresinin uzamasına bağlı ortaya çıkabilecek olan ciddi komplikasyonların önlemek adına derhal bir sağlık kuruluşuna başvurarak gerekli testleri yaptırmalı ve tedavi süreçlerine başlamalıdır.

Bağırsak enfeksiyonu çeşitleri nelerdir?
Bağırsak enfeksiyonu, birden fazla nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Hastalığa yol açan etkene göre tedavi planı da farklılık göstereceğinden ishal şikayeti ile sağlık kuruluşlarına başvuran hastalarda öncelikle hastalığın enfeksiyon kaynaklı olup olmadığı belirlenmeli, enfeksiyon kaynaklı ise hangi mikroorganizmaya bağlı olarak oluştuğu araştırılmalıdır. Gastroenterit, bağırsakta enfeksiyona neden olan etkene göre 3 farklı grup altında incelenir:

Bakteriyel Gastroenterit: Genellikle E. Coli, Salmonella ve Compylobacter gibi bakteri türlerine bağlı olarak ortaya çıkan bağırsak enfeksiyonu türüdür. Besin zehirlenmelerine bağlı olarak ortaya çıkan ishal olguları da bakteriyel gastroenterit türündedir.
Viral Gastroenterit: Rotavirüs, Adenovirüs ve Norovirüs gibi virüslerin neden olduğu bağırsak enfeksiyonudur. Çocuklarda görülen ishal olgularının büyük bir çoğunluğu viral gastroenterittir.
Paraziter Gastroenterit: Tenya ve bağırsak solucanları gibi parazitlerin bağırsağa yerleşmesinden kaynaklı olarak ortaya çıkan bağırsak enfeksiyonlarıdır.

Bağırsak enfeksiyonu belirtileri nelerdir?
Bağırsak enfeksiyonu, çok yaygın olarak görülen bir sağlık sorunudur ve semptomları tüm hastalarda hemen hemen aynıdır. En sık görülen bağırsak enfeksiyonu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Ani başlayan sulu ishal
Mide bulantısı ve kusma
Karın ağrısı ve karında kramplar
Ateş
Baş ağrısı
Yorgunluk ve halsizlik
Sıvı kaybına bağlı olarak gelişen ağız ve cilt kuruluğu
Aşırı susama
Mide ağrısı
Tansiyon düşüklüğü
Bacaklarda ağrı
Yukarıdaki belirtiler ishalin tipik semptomları olmakla birlikte bunların bir haftadan daha uzun sürmesi, enfeksiyonun ciddiyetini veya farklı bir hastalığın varlığını işaret edeceğinden hastaların derhal sağlık kuruluşlarına başvurmasını gerektirir.

Bağırsak enfeksiyonu neden olur?
Gastroenterit, bir tür enfeksiyon hastalığı olduğundan enfeksiyona neden olan ajanların vücuda girmesi ve bağışıklık sistemini yenmesi ile birlikte gelişir. Bulaşıcı bir hastalıktır ve bağırsak enfeksiyona neden olan bakteri veya virüsle enfekte olan kişilerden sağlıklı kişilere bulaşabilir. Hijyenik olmayan koşullarda hazırlanmış veya uygunsuz koşullarda bekletilmiş olan yiyecek ve içecekler, kirli sular, tuvalet kullanımı veya bebek bezi değiştirme gibi eylemlerden sonra ellerin yıkanmaması gibi nedenler hastalığın gelişimine yol açan nedenler arasında yer alır. Bağırsak enfeksiyonlarının çok büyük bir kısmı viral enfeksiyonlardır. Özellikle çocuklarda ve küçük bebeklerde rotavirüs, norovirüs gibi viral bağırsak enfeksiyonları tedavi edilmediğinde yaşamı tehdit edebilecek boyutlara ulaşabilirler. Bu tür enfeksiyonlarda bilinçsiz antibiyotik kullanımı da hastalığın ilerlemesi üzerinde olumsuz etkilere neden olur. Antibiyotikler virüsleri etkilemediği gibi bağırsakta ishali önleyecek olan yararlı bakterilerin ölümüne neden olacağından viral gastroenteritin çok daha ciddi boyutlara ulaşmasına yol açabilmektedir. Bu nedenle bağırsak enfeksiyonuna yakalanan bireyler bilinçsiz ilaç kullanımına yönelmek yerine sağlık kuruluşlarında yaptıracakları tanı testleri ile hastalığın nedenini öğrenerek buna yönelik tedavi almalıdır.

Bağırsak enfeksiyonu teşhisi nasıl konulur?
Gastroenterit belirtileri ile birlikte sağlık kuruluşlarına başvuran hastalarda öncelikli olarak detaylı tıbbi öykü alınmalıdır. Son 24 saatteki dışkılama sayısı ve kıvamı, hastanın kullandığı ilaçlar ve sahip olduğu kronik hastalıklar mutlaka öğrenilmelidir. Ardından hekim tarafından yapılacak fiziki muayene sırasında karında bazı bölgelere baskı yapıldığında ağrı hissedilip hissedilmediği sorulabilir, karın sesleri dinlenebilir. Hastadan dışkı örneği alınarak incelenmek üzere ilgili laboratuvarlara yönlendirilir. Gaita testi olarak da adlandırılan bu test ile dışkıdaki enfeksiyon etkenleri araştırılabilir, parazit ve parazit yumurtaları var ise bunlar tespit edilebilir, dışkıda kan olup olmadığı araştırılabilir. Hekim tarafından gerekli görülmesi durumunda tanının desteklenmesi ve farklı hastalık olasılıklarının ekarte edilmesi amacıyla birtakım kan testleri ve ultrason, tomografi gibi görüntüleme teknikleri istenebilir. Yapılan tüm testlerin sonucunda bağırsak enfeksiyonuna neden olan etken tam olarak belirlenir ve buna yönelik tedavi başlatılır.

Bağırsak enfeksiyonu tedavisi nasıl yapılır?
Bağırsak enfeksiyonu, çok sık görülen ve genellikle istirahat, bol sıvı alımı ve uygun gıdaların tüketimi ile en geç 1 hafta içerisinde kendiliğinden iyileşen bir hastalıktır. Bu nedenle hastalar genellikle doktora başvurma gerekliliği hissetmez. Bağırsak enfeksiyonu yaşayan hastalar dehidratasyonun önlenebilmesi için günlük 2-2,5 litre su tüketmeli, lif içeriği düşük olan ve sıvı ağırlıklı gıdalar tercih etmelidir. Yemekler az yağlı olarak hazırlanmalı, şeker tüketiminden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Probiyotik bakteriler içeren yoğurt, ayran, kefir gibi besinler enfeksiyonun giderilmesine ve ishalin önlenebilmesine yardımcı olur. Buna ek olarak haşlanmış patates ve pirinç tüketimi de bağırsaklarda su emilimini arttırdığından ishali hafifletir. Ateş söz konusu ise hekim tarafından parasetamol içerikli ilaçların kullanımı önerilebilir. Aşırı ve inatçı kusma durumunda ise sıvı kaybının önlenebilmesi açısından bulantı önleyici ilaçlar kullanılabilir. Bunlara ek olarak hasta mümkün olduğunca istirahat etmeli, çevresindeki bireylere bulaşmanın önlenebilmesi için hastanın kullandığı tuvalet hastalık süresince başkaları tarafından kullanılmamalı, sonrasında ise çok detaylı bir şekilde temizlenmelidir. İnatçı baş dönmesi, idrar çıkışının azalması veya tamamen durması, dışkıda kan görülmesi, ateşin 38 derecenin üzerinde olması, sürekli kusmaya bağlı olarak hiç sıvı tüketilememesi, semptomların birkaç gün içerisinde hafiflememesi durumlarında ise hastalığın kendiliğinden geçmesi beklenilmeden bir an önce sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır.

Eğer sizde veya çocuğunuzda bağırsak enfeksiyonu söz konusu ise ve bağırsak enfeksiyonu neden olur, ishalin önlenmesi için neler yapılmalıdır gibi soruların yanıtlarını arıyorsanız derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmanızda yarar vardır. Özellikle birkaç gün içerisinde iyileşmeyen ishal sorunu, ciddi enfeksiyonların varlığını gösterdiğinden mutlaka ilaç tedavisi gerektirir. Bu durumda bir an önce doktor kontrolünden geçerek tedavi sürecine başlamanız, hastalığın ilerleyerek daha ciddi boyutlara ulaşmasını önleyecektir.