MKE AŞ, yurt içi ve dışında şirket kurma, kurulmuş şirketleri satın alma, milli güvenlik ve ulusal kalkınma içeren yatırım projeleri için Cumhurbaşkanı Kararı ile kamulaştırma yapma yetkisine sahip olacak.
Sinan Uslu |
28.06.2021
MKE'nin anonim şirket olmasını düzenleyen kanun teklifi TBMM Milli Savunma Komisyonunda kabul edildiFotoğraf: Mehmet Ali Özcan/AA


TBMM
TBMM Milli Savunma Komisyonunda Makine ve Kimya Endüstrisi Anonim Şirketi Hakkında Kanun Teklifi kabul edildi.
Yeni kurulacak MKE AŞ'de özelleştirme hükümleri uygulanmayacak
Teklife göre, Türk Ticaret Kanunu ile özel hukuk hükümlerine tabi, başlangıç sermayesi 1 milyar 200 milyon lira olan Makine ve Kimya Endüstrisi Anonim Şirketi (MKE AŞ) kurulacak. MKE AŞ'nin yönetimi, denetimi, görev, yetki ve sorumlulukları düzenlenecek. Şirketin ilgili olduğu bakanlık, Milli Savunma Bakanlığı olacak.

MKE AŞ, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak hazırlanacak esas sözleşmesinin imzalanmasının ardından yapılacak tescil ve ilan ile faaliyete geçecek.

Şirketin sermayesinin tamamı Hazine'ye ait olacak ancak mülkiyet hakkı ile kar payı hakkına halel gelmemek ve pay sahipliğinden kaynaklanan bütün mali haklar Hazine ve Maliye Bakanlığında kalmak kaydıyla Hazine'nin şirketteki pay sahipliğine dayanan oy, yönetim, temsil, denetim gibi hak ve yetkileri, Milli Savunma Bakanlığı tarafından kullanılacak.

Görev ve yetki
MKE AŞ, milli güvenlik hedefleri doğrultusunda askeri ve sivil amaçlı; her çeşit silah, mühimmat, patlayıcı ve kimyasal madde, petrokimya ve diğer kimyevi ürünleri, makine, teçhizat, malzeme, ham madde, araç gereç, cihaz, sistem ve platformları yurt içi ve yurt dışında üretme veya ürettirme, pazarlama ve ticaretini yapma, temsilcilik faaliyetlerinde bulunma, araştırma-geliştirme, ürün geliştirme ve mühendislik faaliyetleri, modernizasyon, tasarım, test, montaj, entegrasyon ve satış sonrası hizmeti yapma veya yaptırma, jenerik ve yenilikçi teknolojilerin yerli ve milli olarak geliştirilmesine ilişkin tematik araştırma merkezi/laboratuvarı, özel endüstri bölgesi veya eğitim kurumları kurma; her türlü kurum, kuruluş ve tüketiciye yönelik olarak proje mühendisliği, danışmanlık, teknoloji transferi, eğitim hizmetleri ile enerji, geri dönüşüm, taahhüt işleri yapma lojistik destek sağlama, mühimmat ayırma ve ayıklama faaliyetlerinde ve esas sözleşmesinde belirlenen diğer faaliyetlerde bulunabilecek.

Şirket, yüklendiği taahhütleri daha etkin şekilde yerine getirmek için aynı şekilde geri vermek veya gerçeğe uygun değerini ödemek şartıyla Milli Savunma Bakanlığı envanterinde bulunan ham madde, malzeme, araç gereç, cihaz, teçhizat, yedek parça, sistem, alt sistem ve benzerlerini kullanabilecek. Milli Savunma Bakanlığı envanterinde bulunan bina, fabrika, imalathane, atölye, iş yeri ve benzeri taşınmazlar, arazi, platform, silah, mühimmat, ekipman, sistem ve alt sistemler ile altyapı ve test merkezleri Milli Savunma Bakanı onayı ile bedelsiz kullanılabilecek.

MKE AŞ, yurt içi ve dışında şirket kurma, kurulmuş şirketleri satın alma, bu şirketlere iştirak etme veya bu şirketleri işletme, gerektiğinde yurt içi ve dışında şube/temsilcilik açma, milli güvenlik ve ulusal kalkınma içeren yatırım projeleri için Cumhurbaşkanı Kararı ile kamulaştırma yapma yetkisine sahip olacak. Yurt dışında şirket kurma, kurulmuş şirketleri satın alma ve bu şirketlere iştirak etme Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak, genel kurul kararı ile gerçekleştirilecek.

MKE AŞ, ikili veya çok taraflı anlaşmalar gereği yabancı ülkeler tarafından Türkiye'de bırakılanlar ile kamu idareleri, kamu iktisadi teşebbüsleri ve sermayesinin en az yüzde 50'si kamuya ait olan bağlı ortaklıklarca ihtiyaç fazlası ve kullanım dışı bırakılan veya niteliğini kaybetmiş olan her türlü hava, deniz ve kara taşıtları, makine ve teçhizat ile tehlikeli veya tehlikesiz metal/metal bileşim atıkları, ekonomik değer taşıyan metal dışı (evsel nitelikte olmayan) mal ve malzemeleri; faaliyetlerini gerçekleştirmek için gerekli olan malzemelerin üretilmesinde ham madde olarak kullanmak ve gerektiğinde piyasada değerlendirmek üzere, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen birim fiyatlarından satın alabilecek veya devralabilecek.

Denetim
MKE AŞ, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun yetkilendirdiği bağımsız denetim kuruluşları arasından genel kurul kararı ile belirlenecek kuruluş tarafından bağımsız denetime tabi tutulacak. Hazırlanan bağımsız denetim raporu, genel kurula sunulmasının ardından MKE AŞ tarafından Milli Savunma Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığına gönderilecek.

MKE AŞ yönetim kurulu üyeleri, bir üyesi Hazine ve Maliye Bakanı'nın önereceği adaylar arasından olmak üzere genel kurul tarafından seçilecek. Genel müdür, genel kurul tarafından belirlenecek.

Yönetim kurulu ve genel müdürün görev, yetki ve sorumlulukları, yönetim kurulu üye sayısı, yönetim kurulu başkanı ve üyelerinin seçimi ve görev süreleri ile çalışma usul ve esasları, MKE AŞ'nin faaliyet konuları, organları, teşkilat yapısı, tasfiye ve denetimi, iştirakler kurulması, devir ve tasfiyesi, mali hükümleri ile diğer konular, şirketin esas sözleşmesiyle belirlenecek.

Yönetim kurulunda görev alan kamu görevlilerine, kamu iktisadi teşebbüsleri yönetim kurulu üyelerine ödenen tutarda ödeme yapılacak.

Personel rejimi
MKE AŞ hizmetlerinin gerektirdiği görevler, İş Kanunu'na tabi personel eliyle yürütülecek. Şirket, faaliyet alanı ile ilgili konularda geçici veya sürekli olarak yerli ve yabancı uyruklu personel istihdam edebilecek.

Şirkette istihdam edilecek personel hakkında kamu kurum ve kuruluşlarına personel alınmasına dair mevzuat hükümleri uygulanmayacak. İstihdam edilecek personelin işe alınması, sayısı, nakli, görevlendirilmesi, eğitimi, niteliği, kadrosu, unvanı, ücreti ile diğer tüm mali ve sosyal hakları, terfisi, izni, çalışma esasları, vekalet, ödül ve disiplin işlemleri ile sözleşme esasları ve benzeri diğer uygulamaya ilişkin hususlar, genel kurul tarafından çıkarılacak düzenlemeler ile belirlenecek.

MKE AŞ bünyesinde çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti ile yabancı uyruklu personel çalıştırılabilecek. Çalışma izni muafiyeti olan yabancı, bu belge ile iş sözleşmesi süresi boyunca Türkiye'de ikamet edebilecek ve şirket bünyesinde çalışabilecek.

MKE AŞ, özelleştirme kapsamından çıkarılacak
Kanun teklifiyle, MKE AŞ'nin ve sermayesinin yüzde 50'sinden fazlası MKE AŞ'ye ait olan iştiraklerin muaf tutulacağı mevzuat hükümleri de düzenlenecek. Türk Ticaret Kanunu'nun anonim şirketler hakkında uygulanan birtakım hükümleri, MKE AŞ hakkında uygulanmayacak.

Türk Ticaret Kanunu'nun, ayni ve nakdi sermaye konulmasına, şirketler topluluğuna, genel kurul toplantısına çağrı usulü ile genel kurul toplantılarında Ticaret Bakanlığı temsilcisi görevlendirilmesine ilişkin hükümleri de MKE AŞ hakkında uygulanmayacak.

MKE AŞ, hisseleri ve bağlı ortaklıkları; satış, kiralama, işletme hakkının devri veya sair başka tasarruflar yoluyla yerli veya yabancı özel hukuk gerçek ve tüzel kişilerine devre konu edilemeyecek. MKE AŞ'nin, faaliyetlerini sermayesinin tamamı Hazine'de olacak şekilde sürdürmesi hüküm altına alınacak.

MKE AŞ hakkında Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümlerinin uygulanmayacağı hükmü de korunacak.

MKE AŞ'nin faaliyet alanı kapsamında ithal edeceği mal ve hizmetler gümrük vergisinden muaf tutulacak.

Personele yönelik geçiş hükümleri
Kanun teklifinde, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumunda çalışan mevcut personelin durumuna ilişkin uygulamaların belirlenmesi için geçiş hükmü yer alıyor.

Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumunda istihdam edilen İş Kanunu'na tabi personel ile 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin eki (I) ve (II) sayılı cetvele tabi personel, mevcut statüleri ve unvanlarına ilişkin sosyal ve özlük haklarıyla MKE AŞ'de istihdam edilmeye devam edilecek. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla emekli aylığı bağlanmasına hak kazanmış olanlardan istekte bulunanların emekliye ayırma işlemleri gecikmeksizin yerine getirilecek.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihi müteakip 6 aylık sürenin sonundan itibaren MKE AŞ'de özel hukuk hükümlerine tabi olmayan personel çalıştırılamayacak.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumunda 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin eki (I) ve (II) sayılı cetvele tabi olarak çalışan personele, düzenlemenin yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde yönetim kurulunca iş sözleşmesi teklif edilecek. MKE AŞ ile sözleşme imzalayanlar, bu kapsamda geçen hizmet süreleri kıdeme bağlı haklarının tespitinde dikkate alınmak suretiyle İş Kanunu kapsamında istihdam edilecek.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumunda 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin eki (I) ve (II) sayılı cetvele tabi olarak çalışan personelden, düzenlemenin yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde şirket ile sözleşme imzalamayı kabul etmeyenler, üç farklı il tercihi alınarak diğer kamu kurum ve kuruluşlarına nakledilmek üzere yönetim kurulunca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirilecek.

MKE AŞ'de çalışmaya devam etmek istemeyen mevcut işçiler, düzenlemenin yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde Milli Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşunda yer alan kurumlarda, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumunda istihdam edildikleri statüye uygun kadro ve pozisyonlarda istihdam edilmelerini sağlamak üzere Milli Savunma Bakanlığına bildirilecek.

MKE AŞ tarafından bildirilen personelin işlemleri Bakanlık tarafından yürütülecek. Bakanlık tarafından personele Bakanlık kadro ve kuruluşunda yer alan kurumlardan belirlenen üç farklı birimden tercih yapılmak üzere atama teklif edilecek. Bu personelin iş sözleşmesi Bakanlığa devredilmiş sayılacak ve bunların Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu ile MKE AŞ'de geçen hizmet süreleri kıdeme bağlı haklarının tespitinde dikkate alınacak.

Ataması tekemmül ettirilen işçiler, atama emirlerinin tebliğini izleyen günden itibaren 15 gün içinde yeni görevlerine başlamak zorunda olacak.

Milli Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşunda yer alan kurumlarda çalışmayı kabul etmeyenler ile 15 iş günü içinde yeni kurumunda görevine başlamayanların iş sözleşmeleri, feshin geçerli sebep kapsamında olduğu ve MKE AŞ tarafından İş Kanunu'nun "sürekli fesih" başlıklı maddesinde belirtilen ihbar süresi yükümlülüğünün yerine getirildiği kabul edilerek feshedilecek. Bu kapsamda iş sözleşmesi feshedilenlerin, kıdem tazminatı ile fesih tarihinden önce doğmuş ve fesih tarihinde ödenmesi gereken işçilik alacaklarına ilişkin hakları saklı olacak.

Bu arada komisyonda CHP milletvekillerinin, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumunun Ankara'da bulunan Genel Müdürlüğünün Kırıkkale'ye taşınmasını içeren yeni madde ihdasına ilişkin önergesi kabul edilmedi.