ZEHİRLENMELER

Zehirlenmeler vücuda giren zararlı maddelerin yaptığı etki-lerdir. Zehirli maddeler vücuda genelde üç yoldan girebilir:

1- Solunum yolu ile meydana gelen zehirlenmeler:
Hava yolu ile giren bu maddelerden en sık görüleni karbon monoksit zehirlenmesidir. Bu gaz havadan ağırdır ve egzoz gazında, kömür sobalarında ve şofben gazında bulunur.
Kömür sobalarından zehirlenme akşamdan sobanın doldurulup yatılan yerlerde görülür.
Şofben zehirlenmeleri ise bacası olmayan veya havalandırması olmayan banyolarda görülür.
Buharlaşan kimyasal maddeler ve böcek öldürücülerle de zehirlenme mümkündür.
Solunum yolu ile meydana gelen bu tip zehirlenmelerde alınan ilkyardım tedbirleri benzerdir.

İlkyardım olarak:
1- Hasta acilen temiz havaya çıkarılır.
2- Solunumu kontrol edilir, gerekirse suni solunum yapılır.
3- Uyanık tutulması sağlanır.
4- Bilinci kapalı ise hasta yan yatırılarak nakledilir.

2-Sindirim yolu ile meydana gelen zehirlenmeler:
Bu zehirlenmeler yanlışlıkla alınan bir gıda maddesi ( mantar zehirlenmesi, son kullanma tarihi geçmiş konserveler, bozuk gıda maddeleri gibi), kazayla ya da intihar maksadıyla alınan ilaçlar, tarım ilaçları, ev ve endüstride kullanılan kimyasal maddelerle, alkol ya da uyuşturucu maddeler olabilir. Bu tip zehirlenmelerde ilkyardım olarak:

a) Hastanın şuuru yerinde ise hasta kusturulur, bu amaçla ağız içine parmak sokulur, hastanın ısırmasını önlemek amacıyla parmağın yanında bir gazlı bez dişler arasına sıkıştırılır.
Ağızdan alınan maddeler bir süre sonra sindirilir ve bağırsaklardan emilirler. 2 saat geçmeden kusturulan hasta zararlı maddeyi dışarı çıkaracağından hayati tehlikeyi atlatabilir. Kusturma için tuzlu su da içirilebilir.
Sindirim aşamasında müshil verilerek emilimi azaltılabilir.
b) Kusturulması sakıncalı olan maddeler ise;
Asit ve Baz gibi yakıcı kimyasal madde içenler kusturulmaz,
Petrol ürünü içenler kusturulmaz
Bu maddeler tahriş özelliklerinden dolayı kusturulmaz, içtikleri bu maddelerin seyreltilmesi amacıyla bu hastalara bol su içirilir.
İlkyardım uygulandıktan sonra hastalar sağlık kuruluşuna götürülürken;
Ne almış?
Ne kadar almış?
Ne zaman almış? belirlenmelidir.

3-Deri yolu ile meydana gelen zehirlenmeler:

a) ARI, ÖRÜMCEK VE DİĞER BÖCEK SOKMALARI:
Kişinin alerjisi yoksa bir arı veya böceğin sokması bir tehlike oluşturmaz. Belirtiler:
Ağrı, şişme
Kızarma, kaşınma meydana gelir.
Şoka girebilir
İlkyardım olarak:
1- Arının iğnesi kalmışsa çıkarılır.
2- Şişmesini önlemek için buz tatbik edilir.
3- Alerji varsa, şoka giriyorsa, şok pozisyonuna alınır.
4- Amonyak sürülebilir.

b) AKREP SOKMASI:
İlkyardım olarak:
1- Sokulan yer çizilip hafifçe kanatılarak zehir boşaltılır.
2- Sokulan yer uzuvlarda ise alt ve üst tarafından bağlanır.
3- Sokulan yer kalp seviyesinden aşağıda tutulur.
4- Ovuşturulmadan bol su veya sabunlu su ile yıkanır. Zehirin yayılmasını yavaşlatmak için soğuk da tatbik edilebilir.
5- Sağlık kuruluşuna nakledilerek akrep serumu yaptırılır

c) YILAN ISIRMASI:
Bütün yılan ısırmalarını zehirli gibi kabul edip ona göre davranmak gerekir.
İlkyardım olarak:
1- Isırılan yer çizilerek zehir boşaltılır.
2- Isırılan yer uzuvlarda ise alt ve üst tarafından bağlanır,
3- Isırılan yer kalp seviyesinden aşağıda tutulur,
4- Sağlık kuruluşuna nakledilerek yılan serumu yaptırılır

Deri yoluyla kimyasal ve radyoaktif zehirlenmelerde hastanın tüm vücudu, özellikle etkilenen kısımları bol su ile 20 - 30 dakika yıkanır.

HAYVAN ISIRMALARI

Doğrudan ısırmanın verdiği zarar (damar, sinir yaralanması gibi) ve ısırılmayla giren mikropların (kuduz virüsü, tetanos mikrobu gibi) yaptığı hastalık ısırılmada karşılaşılan başlıca sorunlardır. Isırılan kişinin önceden aşılı olup olmaması, ilave başka hastalığın olup olmaması oluşabilecek bir hastalığı etkiler.
Kuduz sadece köpeklerle bulaşmaz, Başka hayvanlarla da bulaşabilir. ( Yarasa, kedi, fare vs.) Tüm evcil hayvanlar düzenli aşılanmalı ve korumaya alınmalıdır. Sokak köpeği kavramı artık olmamalıdır.

Bir ısırılmayı takiben:
- Ciddi kanamalar durdurulmalı
- Yara yeri sabunlu suyla yıkanmalı ve açık bırakılmalı.
- Şahıs hemen kuduz aşısı ve tetanos aşısı ile aşılanmalıdır.
- Her durumda ısıran hayvan 15 gün gözlem altında tutulmalıdır.
- Baş boyun bölgesindeki yaralanmalarda kuduz hastalığının kuluçka süresinin 5 güne inebileceği unutulmamalıdır.