Romatoid artrit nedeni henüz tam olarak bilinmemekle birlikte genetik ve çevresel faktörlerin işin içine girdiği çok nedenli bir hastalıktır.
Romatoid artrit (RA) el ve ayak küçük eklemlerinde ağrı, şişlik, katılık ve fonksiyon kaybına neden olabilen iltihabi bir hastalıktır. Genellikle kronik bir durumdur, uyuma ve alevlenme dönemleri olan sürekli ilaç kullanılması gereken bir hastalıktır. Kadınlarda erkeklerden daha fazladır. Sık görülen bir iltihaplı romatizma tipidir, ülkemizde erişkin nüfusta 1000 kişinin 5’inde romatoid artrit görülme ihtimali vardır.
Romatoid Artrit; genetik olarak yatkın kişilerde, çevresel faktörlerin tetiği çekmesiyle bağışıklık sisteminin normalden farklı çalışması ve vücudun eklemlerinde ve diğer dokularına karşı yanıt vererek bu dokuları hasara uğratması sonucunda ortaya çıkar. Romatoid Artrit bulaşıcı bir hastalık değildir.
Hastalık el, el bileği ve ayak, ayak bileğinin küçük eklemlerini, daha az olarak da diz ve dirsek eklemlerini etkiler, genelde çift taraflı tutulum vardır. Tutulan eklemde ağrı, şişlik ve hareket kaybı olur. Sabahlar ve uzun süreli hareketsizlikten sonra eklemlerde 30-60 dakika süren tutukluk (katılık/sertlik) görülür. Uzun süreli ve tedaviye iyi yanıt vermeyen hastalığı olan veya düzensiz ve/veya tedaviyi kesen kişilerde el ve ayak parmaklarında şekil bozuklukları (deformiteler) gelişebilir.
Romatoid Artrit’te bazı hastalarda eklem dışında kalp, akciğer, göz gibi diğer organlarda da etkilenme olabilir. Deri belirtisi olarak en sık görülen bulgu cilt altındaki ağrısız şişlikler (Romatoid nodül) dir. Bu nodüller en çok dirsek yakınında bulunur ancak topuk, el eklemleri üstü gibi pek çok farklı bölgede de ortaya çıkabilirler. Kalbi ve akciğer çevresini saran zarda iltihaplanma sonrası sıvı toplanması olabilir. Eklemlerde oluşan şişliklerin sinirlere bası yapması ve boyun omurlarında oluşabilen kayma sonucu sinir dokusunda hasar meydana gelebilir. Bazen sinir dokusunda iltihap etkisi ile hasar oluşabilir. Bu durum en sık olarak ellerde uyuşukluklara neden olabilir. Ağız kuruluğu ve göz kuruluğu ile birlikte olan Sjögren sendromu Romatoid Artrite eşlik edebilir.
Tedavide hastalık aktivitesini azaltmak ve eklem hasarını önlemek için ilk olarak ilaç tedavisi ile başlanır. Dönemsel yapılan kontrollerin ardından ek tedavilere geçilebilir. Ayrıca düzenli egzersizlerle hem eklem açıklığının korunması, hem de kas gücü korunmalıdır. Hastaya kendi kendine yapabileceği egzersizler öğretilmeli ve bunları hasta bağımsız olarak yapabilmelidir. Yeterince tedavi alamamış ve çok ileri deformiteleri gelişmiş bazı olgularda düzeltici ameliyatlar yapılabilir.