Herkes hayal kurar. Araştırmalar, ortalama bir insanın uyanık olduğu günün 70-120 dakikası boyunca normal algıyı aşan bir bakış açısıyla hayal kurduğunu ortaya koymaktadır. Genellikle beklenirken, düşünmeden, dikkat gerektirmeyen bir şey yapılırken gerçekleşir. Hayal kurma bilinç ve uyku hali arasında, hayal gücünün dolaşmasına izin veren bir alandır. Bu nedenle hayal kurmak için kullanılan başka bir ifade, zihin gezintisidir. Farkındalık seviyesi azaldıkça benlik duygusu kaybedilir. Gündüz rüyaları da denilen hayal kurma kişi uyanıkken meydana gelir ve uyarılma eksikliğine tepki olarak beynin varsayılan mod ağı tarafından üretilir. Varsayılan durum ağı, kişilerin hayal kurma sırasında, geçmişi veya geleceği düşünmeleri sırasında beyindeki aktifleşen bölümdür. Her tür rüyada olduğu gibi, hipnotik transa çok benzeyen değişmiş bir zihinsel duruma girilir ve bilinçaltındaki düşüncelerin yüzeye çıkmasına izin verilir. Küçük bir meditasyon gibidir. Hayal kurulurken yaratıcı beyin baskın hale gelir ve kişi fiziksel gerçekliğin daha az farkında olur fakat tüm bu süre boyunca, bilinç kişiyi şimdiki zamana geri çekmeye devam eder.

Hayal kurmanın türleri arasında disforik, gerçeklerden kaçma, fantezi, ruminasyon(saplantı halinde, takıntılı düşünme, sürekli aynı konuyu düşünme) ve görselleştirme yer alır. Hayal kurmak psikolojik olarak sağlıklıdırlar, gerçekliğin taleplerinden geçici olarak kaçmaya, hayal kırıklıklarından kurtulmaya ve daha iyi bir gelecek için plan yapmaya yardımcı olur. Herkes bir miktar hayal kurar fakat aşırı hayal kurmak, zayıf zihinsel sağlığın bir işareti olabilir. Yeterince kaliteli uyku almakta güçlük çeken kişiler diğerlerinden daha sık hayal kurabilir. Bu yine kötü ruh sağlığının bir göstergesidir.