[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]


Hey Onbeşli,Anadolu'da yaygın olarak söylenen, Anadolu dışında da çeşitlemeleri bulunan bir türküdür.


[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Hey Onbeşli (Damdan Attım Kendimi)"

Tarz
Türk halk müziği
Dil
Türkçe
Yazar
Anonim
Besteci
Anonim
Cover versiyonları
Gülay, Burçin, Kubat
Ömür Gedik, Erkan Oğur, Aynur Haşhaş

TÜRKÜNÜN KONUSU


Türkünün ilk kaydı olan Feryadi Hafız Hakkı Bey’in okuduğu plak kaydında, türkünün sözleri Hediye adlı sevgilisi ile gizlice buluşmaya giden, ancak yakalanmak üzereyken canını zor kurtaran haylaz bir delikanlının öyküsünü anlatır. Günümüzde bilinen şekliyle “Tokat yolları taşlı” değil de "Bağdat yolları taşlı" ve "Aslanda yârim kız senin adın Hediye" yerine, "Aslında yârim kız senin ismin Hediye" şeklinde okunmuştur.

Sevgilisi ile buluşmaya giden genç, yakalanmak üzereyken damdan atlar ("damdan attım kendimi") ve beti benzi kül gibi sararır ("bulamadım rengimi"). Ancak sevgilisini görmeden gitmemeye kararlı olduğunu hissettirerek bir gediğe (kuytu yer) saklanır. Üstelik sevgilisine aldığı fındık, fıstık ve manto gibi armağanlar da elinde kalmıştır.

Bağdat yolları taşlı" sözü ile kastedilenin Tokat'ta o zamanlar askere gidenlerin uğurlandığı "Bağdat yolu" olarak bilinen ve taş döşeli olan, bugünkü Behzat Caddesi olduğu düşünülür. Hediye isminin ise 1915'te Tehcir Kanunu ile zorunlu göçe tabi tutulan Ermeni halkın güvendikleri Türk ailelere emanet ettikleri küçük kız çocuklarına hitap için, -evlenip ya da Müslümanlığa geçip bir Müslüman ismi alıncaya kadar- yaygın olarak kullanılan bir isim olduğu, gencin sevgilisinin bu şekilde isim almış birisi olduğu düşünülür. Üçüncü kıtada mani tarzı sözler sıralanmıştır; dördüncü kıtada sevgilinin evinin tarif edildiği düşünülür.[3]

Bağlarda veya diğer âlemlerde oturak havası, düğünlerde oyun havası olarak icra edilen türkünün sözlerindeki on beşli vurgusundan yola çıkarak ağıt olarak algılanmaya başladığı düşünülür.[3] Tokat'ta yerel olarak yayımlanan "İlk Çaba" dergisinin 1968 tarihli 14. sayısına göre türkünün öyküsü şöyledir: "Osmanlı İmparatorluğunun 5-6 cephede savaşması ve çok şehit verilmesi sebebiyle 1315 doğumluların askere alınmaktadır ve Tokat’ta yaşayan Hediye adlı bir kızın 1315 doğumlu olan nişanlısı da askere alınır. Türkü, bu heyecanla yakılmış ve halk ağzında bestelenerek bugüne kadar söylenegelmiştir."